Vinnerbidrag Skriv 2016

I heimen vår har det aldri vore rom for å klage, så da har eg ikkje klaga heller. Eg har heller ikkje grått. Eg har ikkje hatt tid til slikt. For eg har mått jobbe. Hjelpe til. Redde. Gøyme. Trøyste. Be. Men i dag er det over. Det fyrste minnet eg har frå da eg var lita, er frå da eg var fire år. Mora mi hadde tatt meg med til butikken for å handle. Eg hugsar at me kjøpte poteter, gulrøter, ferdigsaus på pose og ein heil kjukling – eit ekte festmåltid. Eg hugsar korleis mamma smilte da eg spurde om eg kunne få lage mat eg også, mens me gjekk heimover. Men så hadde eg sagt at «tenk så glad pappa blir når han kjem heim etterpå», og da hadde ho starta å springe så fort at det var så vidt eg klarte å halde følgje med ho. Eg spurde ikkje kvifor. Kanskje var eg for lita til å skjønne at noko var gale. Men me starta på maten da me kom heim. «Du må skunde deg, venen min», hadde mora mi sagt. Etter kvart som eg vaks opp, blei eg meir og meir klar over korleis den sjenerande sanninga om familien min eigentleg hengde saman. Eg forstod kva eg kunne gjere, og eg forstod kva eg ikkje kunne gjere. Da eg skulle gå til skulen den aller fyrste dagen, var mora mi så sjuk at eg måtte gå aleine. Eg sa til ho at det gjekk bra. Da hadde ho gripe den høgre handa mi, klemt ho forsiktig nokre sekund. «Fyrst sjå deg til venstre», mumla ho, lukka auga i smerte etter å ha bevega leppene. «– og så til høgre, og venstre igjen», fortsette eg. Så gjekk eg. Eg gjekk ut av døra, ut av oppkøyrselen, følgde gata til eg møtte på fyrste kryss. Eg valde vegen til venstre, så vegen til høgre ved neste kryss. Eg passa på å sjå meg til venstre, høgre og venstre igjen, før eg kryssa vegen der bilane køyrde. Det kribla i magen min da eg fekk auge på skulebygget. Mamma hadde sagt at eg ville få mange vener. I skulegarden stod det mange barn. Alle med ein eller to vaksne dei kunne halde i handa. Eg la den høgre handa mi i den venstre, slik eg bruka å gjere når eg visste at det berre var eg som var på mitt lag. Sånn ja. Dette ville gå bra, tenkte eg. Men eg fekk aldri nokre vener. Ikkje eingong ein. Gutane i klassen ville ikkje snakke med meg, og jentene ville ikkje leike med meg. Dei sa at eg var annleis. Dei sa at familien min ikkje passa inn her. At eg burde gått i ein annan klasse. Eller på ein annan skule. Eller ikkje levd i det heile tatt. Kvar dag når eg kom heim frå skulen, spurde mamma korleis eg hadde hatt det. «Bra», sa eg alltid. Og så lagde mamma middag, eller så lagde eg middag når mamma var for sjuk til å gjere det sjølv. Og nokre gonger midt under matlaginga kom mamma inn og skreik til meg at eg måtte gøyme meg, komme meg vekk, springe. Da gjorde eg som ho sa. Fordi eg visste at eg måtte det. Mora mi var streng slik. Så eg gøymde meg, kom meg vekk, sprang alt eg kunne. Og når eg kom heim igjen nokre timar seinare, var det alltid heilt stille. Som om tida hadde stoppa opp og Gud heldt pusten med meg. I dag er det fredag. Fredag den 13. mars. Eg fyller 15 år. Så lenge eg kan hugse, har mamma overraska meg med ei gåve på senga på bursdagen min. Men i dag kjem ho ikkje. Kvifor ikkje, tenkjer eg. Eg må snart stå opp for å rekke skulen. Eg hatar skulen. Men mamma liker at eg går der og blir flink. Eg set meg opp i senga, dreg dyna til side, vender kroppen 90 gradar, set beina i bakken, reiser meg. Døra til rommet mitt er lukka. Eg går bort og opnar ho. Går ut i stua, ser meg rundt. Mamma pleier å sove på ein av sofaene i stua, men i dag er sofaen tom. Forsiktig listar eg meg inn på soverommet til mamma og pappa for å leite. Nei, ingen der heller. Eg bestemmer meg for å gå inn på kjøkkenet og starte på frukosten. Kanskje er mamma ute og handlar inn gåva mi. Men idet eg kryssar dørterskelen til kjøkkenet, er ho der. På golvet. Ho ligg krølla saman i ein bylt, livlaus. Eg fell ned på kne ved sidan av ho. Prøver å riste i ho. Eg skrik. Dreg i augelokka hennar. Men mamma er ikkje der. Ho er gul i huda og har kalde kinn. Frå nasen og leppene går det bekker av størkna blod nedover andletet og halsen hennar, og dei nakne armane er fulle av blåmerke og opne sår. Eg tek handa mi i hennar, klemmer forsiktig til, men det er ingen der. Mamma er borte. Og for fyrste gong på over ti år så græt eg. Eg hentar den mest dyrebare eigedelen til mamma i kommodeskuff nummer to. «Berre sånn i tilfelle», pleidde mamma å si. Så set eg meg på ein stol i stua og ventar. Det går ein time. To. Tre. Så går det omsider i døra. Eg reiser meg. Pappa sjanglar seg inn i rommet. Han ser på meg. Ser på den dyrebare gjenstanden til mamma. Mon tro kva han tenkjer. Eg løftar gjenstanden, siktar på pappa. Så skyt eg. Og så er det over. •